Er zijn maar weinig boeken die zoveel aantrekkingskracht op me hebben als de boeken van Erica Rijnsburger. Natuurlijk om het super interessante onderwerp, de bewustzijnsleer. Maar Erica heeft ook een heldere manier van schrijven en haar website biedt veel aanvullende informatie.

“De bewustzijnsleer gaat ervan uit dat je op cognitief en emotioneel niveau veel over jezelf, je gedrag en je patronen kunt ontdekken en blootleggen, maar dat dat onvoldoende is voor diepere transformaties. Het enige dat onze pijn kan laten smelten is onszelf ermee te verbinden, door met aandacht diep in de pijn door te dringen en te erkennen dat we pijn hebben. Door het toelaten van jouw persoonlijke waarheid kunnen vervolgens alle onderliggende en authentieke, oorspronkelijke kwaliteiten aan het licht komen. Zonder bewustzijn van je lichaam en de signalen die het je geeft heb je geen toegang tot de diepere lagen van inzicht, omdat je inzichten te abstract blijven.”

De boeken hebben wel even bezinkingstijd nodig. Ik las haar eerste boek ‘Verborgen wijsheid: leer de taal van je onbewuste’ in 2017. Haar tweede boek ‘Non-duale wijsheid: jezelf en andere coachen voorbij de grenzen van de psychologie’ las ik recent. Tijdens het lezen hiervan pakte ik vaak terug naar mijn samenvatting van haar eerste boek. Ik moest ook op veel momenten het boek even neerleggen om de boodschap ervan goed door te laten dringen.

“Bewustzijnscoaching richt zich op bevrijding van lijden (geleidelijk of plotseling) door het leren doorzien van de voortdurende beweging van aantrekken en afstoten. Het helpt om ons niet langer met het ego en zijn bewegingen te vereenzelvigen. De route die hierbij doorgelopen wordt, gaat voorbij psychologische technieken zoals het koesteren van aantrekkelijke gedachten en het vermijden van onaantrekkelijke. Bewustzijnsleer leert je ook niet om positieve kwaliteiten te ontwikkelen, als remedie tegen gevoelens van tekortschieten, schuld, schaamte, woede of verdriet. Het verminderen van ons lijden is niet het gevolg van pogingen om beelden die we in de spiegel zien, te veranderen of verbeteren. Verminderen van lijden ontstaat door deze beelden te herkennen voor wat ze zijn, namelijk reflecties van onze eigen mind.”

Het boek schetst dus de context van de bewustzijnsleer in relatie tot de psychologie. Als project coördinator werkzaam binnen de Geestelijke Gezondheidszorg ben ik vaak zoekende naar de juiste interventies. Ik zie en hoor veel verhalen van verschillende mensen. Soms schrijnend. Omdat begeleiding en behandeling -veelal gericht op het veranderen en verbeteren- tekort schieten en soms nog voor extra trauma’s zorgen. Maar vaak ook omdat de identificatie met de kwetsbaarheid soms zo sterk aanwezig is dat er -veelal onbewust- een afhankelijke opstelling richting anderen, met name de hulpverlening, is ontstaan.

Het boek ‘Non-duale wijsheid: jezelf en andere coachen voorbij de grenzen van de psychologie’ geeft dus woorden aan wat ik zie. Zowel bij de klantcoach (of cliënt) als bij de mensen om hen heen. Bij mensen met autisme zie ik dat het belangrijk is dat er mensen om hen heen zijn, die nieuwsgierig, aanwezig, luisterend en compassievol zijn. Die (ogenschijnlijk eenvoudige) situaties kunnen uitleggen. Die hun eigen emoties kunnen dragen en duidelijk kunnen begrenzen. En niet voor extra stress zorgen.

Ik zie ook dat deze mensen -al dan niet professioneel- lang niet altijd aanwezig zijn. Vaak waren ze in een eerder stadium wel aanwezig, maar raakten zij uit beeld, omdat de stress te hoog was opgelopen en er conflicten waren ontstaan. Maar als ze er wel zijn, is er (meestal) rust en groei.

Door de uitleg die Erica geeft over de begrippen positieve en negatieve (tegen)overdracht in het boek ‘Non-duale wijsheid: jezelf en andere coachen voorbij de grenzen van de psychologie’ snap ik beter waarom. “De relatie die jij als coach hebt met je eigen pijn, heeft zijn weerslag in het contact met de coachklant. Je kunt de ander maar zover helpen als je zelf bent.” Kennelijk ligt forse (tegen)overdracht op de loer, aan beide kanten van de relatie.

De boeken van Erica Rijnsburger reiken mij taal, wijsheid en concrete interventies aan. Zoals ten aanzien van de coachhouding: de houding van verwondering, van het ‘niet-weten’. Onvoorwaardelijk loslaten van wat er gebeurt. Doen door niet te doen. Elke vooringenomenheid laten varen en laten ontvouwen wat zich aandient. Dit vraagt van je als mens om het effect van gedrag dat afwijkt van de ‘norm’, gedrag wat jou triggert, te onderzoeken bij jezelf. Er zelf verantwoordelijkheid voor te nemen. En er open over (leren) te zijn naar de ander. Dat vraagt veel (tijd voor) zelfonderzoek. Ik weet in ieder geval dat ik hier nog een weg te gaan heb.

“Als bewustzijnscoach ga je boven gekomen emoties niet verklaren en uitleggen. Wat we wel doen is erkennen en acceptatie uitstralen en de coachklant helpen met aanwezig zijn, zodat deze alle fysieke gevoelens en alle emoties in zichzelf kan dragen.”

De strekking uit haar boek hoor ik ook tijdens de Bikram Yoga lessen terug: ‘Voel wat je kan op dit moment. Niet denken, maar voelen wat je kan. Volg de instructie, blijf ademhalen en focus op een punt recht voor je. Dan heb je de minste kans dat je een verhaal maakt van je gedachten‘.

Voldoende aanknopingspunten dus voor mij om de ingeslagen (bewustzijns)weg te blijven volgen. Ik vermoed dat de boeken nog wel even zullen ‘nasudderen’ en dat ik ze er nog geregeld bij zal pakken. Ik heb een samenvatting gemaakt van de passages die mij raakten en die ik graag nog eens wil nalezen. Misschien dat jij er wat aan hebt!