Een twitterhoos op 18 december 2015 attendeerde mij op het boek “Nooit af”. Het boek werd die dag gepresenteerd. Ik dacht nog. “Een nieuwe kijk? Ben je niet volledig achterhaald op het moment dat je begint met schrijven?” Maar ik was blij verrast. Nog nooit maakte ik zo vaak gebruik van de markeerfunctie van mijn ereader. Vanaf het moment dat ik begon met lezen heb ik de “Nooitaf” bril niet meer afgezet. Zonder het boek te kort willen doen pik ik er een aantal markeernotities uit. Veelal uit de zorg en onderwijs hoofdstukken.

Het boek legt namelijk helder uit waarom het huidige onderwijssysteem te kort schiet. In de praktijk bestaat er helemaal geen leerplicht. Er is sprake van een onderwijsplicht. Leren is een oerbehoefte. Maar wie zegt dat we daar onderwijs en scholen voor nodig hebben? Het onderwijssysteem zal zich moeten aanpassen aan de veranderende wereld. En als het onderwijssysteem daar niet toe in staat is, zal men moeten accepteren dat er andere aanbieders komen die in dat gat springen.

In het boek wordt de parallel naar de zorg getrokken. Leren = school. Ziek = dokter. Heersende paradigma’s. Maar in de zorg zijn er van oudsher ook algemeen aanvaarde alternatieven geweest. En in de uitvoerende zorg werken veel meer mensen die zelfstandig ondernemer zijn. De jonge, ambitieuze leerkracht die heilig gelooft in een nieuwe educatieve app, heeft de mogelijkheid meestal niet om hierover over te stappen. Zijn schooldirecteur houdt hem tegen, want de nieuwe app staat niet in het leerplan.

De traditionele benadering van innoveren en investeren gaat er stilzwijgend van uit dat dingen Af zijn. Vanuit een financiële visie op innovatie. Maar de mentale bereidheid om te innoveren is cruciaal. De mentaliteit om open te staan voor veranderingen, meer vanuit een darwinistische visie. Niet de rijkste/sterkste organisatie overleeft, maar de organisatie die zich het beste kan aanpassen. Het boek is een pleidooi om gewoonweg te beginnen. Want als er iets nodig is in een transitietijd, dan is het wel lerend vermogen. Het vermogen om sneller te leren van datgene wat je ontdekt. Sneller leren van fouten, sneller uitwisselen met elkaar, kortere feedbackloops, meer iteratie. Innoveren is nieuwe dingen uitproberen. Fouten maken is hier onlosmakelijk aan verbonden. Wat nodig is, is een andere grondhouding voor het organiseren van oplossingen. Hire for attitude, train for skills. Dus de houding waarmee je in een organisatie staat, waarmee je in je werk staat, is crucialer dan ooit.

Als laatste houdt het boek een pleidooi voor het basisinkomen. Bij een basisinkomen is er veel minder reden voor angst en onzekerheid. Organisaties die over de scheef (dreigen te) gaan, zullen veel sneller terug gefloten worden door werknemers als hun baan niet meer zo rechtstreeks is gekoppeld aan hun bestaanszekerheid. Wie iets waardevols toevoegt, creëert vanzelf een toekomstige inkomstenbron, ook al is nog niet meteen duidelijk hoe de inkomsten precies gaan stromen. In een wereld die Nooit af is, in een tijdperk van steeds snellere veranderingen en toenemende onzekerheden, is een basisinkomen de oplossing om te zorgen dat mensen goed blijven functioneren. Laat het experiment maar beginnen!