Femke Schavemaker moest haar debuutroman Karkas (1e druk april 2017) eerst schrijven voordat ze iets anders op papier kon zetten, zegt ze in diverse interviews. De autobiografische roman gaat over de façade die schuil kan gaan achter succesvolle mensen. Zo is Femke bekend van de reclamewereld waar ze diverse prijzen in de wacht sleepte waaronder de Dutch Interactive Award (2013). Femke studeerde filosofie in Amsterdam en volgde later de schrijfopleiding aan de Rietveld Academie. Dat ze kan goed schrijven heeft ze met dit boek bewezen wat mij betreft. De roman is grotendeels autobiografisch.

“Mijn stoornis heeft altijd een zo klein mogelijke rol in mijn leven gespeeld. Dat was een bewuste tactiek, mijn manier om ermee om te kunnen gaan. Ik wilde nooit ‘die bipolaire vrouw’ zijn. Door dit boek te schrijven, word ik dat misschien alsnog. En toch moest ik dit verhaal opschrijven. Ik kon er niet meer omheen.”

Uit interview in de Telegraaf, april 2017

In “Karkas” is Nora de hoofdpersoon. Ze brengt (net als Femke Schavemaker) haar middelbare schooltijd in Zoetermeer door en verhuist daarna naar Amsterdam, waar ze filosofie studeert en vervolgens aan het werk gaat. Periodes met depressieve klachten worden afgewisseld met manische periodes. Rond haar 25e geeft ze aan zichzelf toe dat het echt niet meer gaat en gaat ze naar het -toenmalige- RIAGG (Geestelijke gezondheidszorg). De diagnose bipolaire stoornis volgt. Ze krijgt lithium voorgeschreven. Wat ervoor zorgt dat al haar creativiteit weggaat en ze amper nog kan nadenken. Bij het lezen van de therapeutische gesprekken die ze bij de RIAGG voert heb ik vaak gedacht “Wie is hier nu gek?”. Nora besluit dan ook om in een keer te stoppen met de medicijnen. Waarna haar behandelend psychiater de deur compleet dicht doet. Ze is weer op zichzelf aangewezen.

Ik moest het boek af en toe wegleggen. Zo heftig en confronterend vond ik het. Maar ik besefte me dat Nora’s leven, met en zonder lithium, ook zo ondraaglijk moet voelen. Maar ik kan na het schrijven van deze blog het boek weer ‘wegleggen’ en doorgaan met mijn relatief onbezorgde leven. Waarin ook ik tal van regels hanteer, maar deze vallen in het niets met al haar regels om zich elke minuut staande te houden.

Nora´s weg naar volwassenheid lijkt me eenzaam. Haar ouders en zus op afstand. Pijnlijk om te lezen hoe zij reageren op haar diagnose. Gelukkig zijn er een paar vriendinnen in haar leven. Die haar helpen het leven en situaties “te vertalen”. Op momenten dat ze het niet begrijpt en ze ook hulp durft te vragen. Want hulp vragen blijkt geen vanzelfsprekendheid te zijn voor haar. En er is natuurlijk haar poes.

In een interview met Geestdrift (29 mei 2017) zegt Femke Schavemaker dat ze hoopt met haar roman het taboe te doorbreken dat nog steeds ligt op het hebben van een psychische stoornis.

“Probeer aansluiting te vinden bij iemand die je vertrouwt. Geef aan dat je wilt praten, maar dat het een moeilijk verhaal is om te verwoorden. Verder kan het ook helpen om toe te lichten dat je misschien niet in een keer kunt uitleggen dat ‘’er iets is’’ en dat je ook niet verwacht dat iemand in een keer je problemen gaat oplossen. Maar dat je alleen je verhaal wilt doen en dat iemand naar je luistert.”

Femke’s advies steunt mij in mijn persoonlijke missie en mijn betrokkenheid als coördinator van het Autisme Kennisnetwerk Overijssel. Ook daar proberen we het taboe over autisme te doorbreken. En weet ik dat het bieden van een luisterend en “vertalend” oor aan mensen met (en zonder 😉 ) autisme het verschil kan maken op en na momenten van “kortsluiting”.

Dus dank Femke Schavemaker voor je confronterende boek. Dapper mens!