Een paar dagen geleden schoten Israëlische troepen 60 ongewapende Palestijnse demonstranten dood, en verwondden er nog eens 1300. En dat terwijl presidentsdochter Ivanka Trump in Jeruzalem feestelijk de Amerikaanse ambassade opende (NRC: 14 mei 2018 en 15 mei 2018).

Het is deze maand precies 70 jaar geleden dat David Ben-Gurion de Staat Israël uitriep. Mei 1948. Net na de Tweede Wereldoorlog. Toen maar liefst 6 miljoen joden werden vermoord. Met het uitroepen van de Staat Israël werden ongeveer 780.000 Palestijnen (64% van de totale Palestijnse bevolking) van huis en haard verdreven en raakten ontheemd. Nog eens ongeveer 300.000 Palestijnen worden verdreven toen Israël in 1967 haar grondgebied verder uitbreidde tijdens de Zesdaagse Oorlog.

Nog wat minder bekende wetenswaardigheden: in 1947 was het aandeel Joden op de totale bevolking circa 30% (650.000 Joden in Palestina). 70% van de bevolking was Palestijns (1,3 miljoen). De Joden woonden in een relatief klein deel van Palestina: minder dan 7% van het land van Palestina. Na alle gewelddadigheden behoorde een jaar later, in 1948, maar liefst 78% van het land toe aan Israël. In 1967 raakten de Palestijnen de resterende 22% van hun land kwijt: de start van de kolonisatie door Israël.

Dat deze kolonisatieplannen pasten binnen het decennia-oude idee van zionisten om een eigen land te stichten waar Joden beschutting zouden vinden, weten veel mensen niet. Palestina zou die veilige haven moeten worden. De zionistische beweging heeft de verdrijving van Palestijnen op touw gezet. Het zijn de aanhangers van deze zionistische ideologie die al decennialang heel Historisch Palestina bezet houden en in de bezette gebieden het leven voor de Palestijnse bevolking steeds ondraaglijker maken.

Het gaat me aan het hart. Ik heb al vele prachtige boeken van Israëlische schrijvers gelezen, zoals David Grossman, Meir Shalev en Amos Oz. De boekhandels liggen er vol van. ‘Een verhaal van liefde en duisternis‘ van Amos Oz en ‘De duif en een jongen‘ van Meir Shalev springen er wat mij betreft echt uit. Maar ik verslind ook historische romans, het liefst zoveel mogelijk op waarheid berust. Zoals ‘HhhH‘ van Laurent Binet, waarin ook alle personages hebben bestaan of nog steeds bestaan en feiten waargebeurd zijn. Of wat zwaarder materiaal: ‘Eichmann in Jeruzalem, de banaliteit van het kwaad’ van Hannah Arendt en ‘Compartimenten van vernietiging‘ van Abram de Swaan.

Sinds het lezen van het boek ‘Een bijzondere relatie: het conflict Israël-Palestina nader bekeken (1897-1993)‘ van Egbert Talens acht jaar geleden trek ik me ook het lot van de Palestijnen aan. Het onrecht wat daar geschiedde en tot op de dag van vandaag plaats vindt vind ik onverteerbaar: Palestijnen betalen de rekening van de Holocaust. Desmond Tutu heeft intussen bij herhaling verklaard dat het onrecht dat het Palestijnse volk te verduren heeft erger is dan wat de zwarte bewoners van zijn land ooit hebben meegemaakt.

Maar de zoektocht naar Palestijnse schrijvers bleek ingewikkelder. Ik vond en las ‘Oorlog als er vrede dreigt‘ van Anja Meulenbelt, ‘Ontheemd‘ van Edward Said, ‘Litteken van David‘, ‘Het blauw tussen hemel en zee‘ van Palestijnse schrijfster Susan Abulhawa, ‘Geschonden‘ van Souad, ‘De last van Khalil‘ van Tineke Bennema en ‘De poort van de zon‘ van de Libanese schrijver Elias Khoury. Stuk voor stuk prachtige boeken.

Eind vorig jaar sprak ik uit dat ik Palestina met eigen ogen wilde zien. Ik wil de mensen ontmoeten. Hun verhalen horen. De plaatselijke economie steunen, aanwezig zijn, kijken. Ik ben dus een reis naar Palestina aan het voorbereiden. En dat valt nog niet mee.

Te beginnen met mijn reisverzekering. Israël valt onder de Europadekking, maar over Palestina wordt niet gerept. Sinds september 2015 wordt Palestina door 136 van de 193 lidstaten van de Verenigde Naties erkend, maar nog niet door de meeste westerse landen (zoals Nederland). Bij navragen bij mijn verzekering blijkt werelddekking nodig te zijn.

Ook ging ik op zoek naar reisboeken. Na het doorbladeren van 2 willekeurige reisgidsen kwam ik al snel tot de ontdekking dat Israël uitgebreid uitgelicht wordt, maar de Palestijnse gebieden krijgen slechts een paar bladzijdes aandacht. Ik stuitte (gelukkig) ook op het boekje ‘Te gast in Israël en de Palestijnse gebieden‘. Het bevat verhalen van verschillende auteurs die er gewoond of gereisd hebben, ook in de Palestijnse gebieden. Waaronder Nicolien Zuijdgeest. Ik vind dat dit boekje een kleurrijk beeld geeft van Israël en Palestina. Het inspireerde me en leverde talrijke ideeën op voor mijn reis.

In de recente meivakantie (2018) nam ik drie boeken over Palestina mee op vakantie. ‘Een schreeuw om recht’ van Dries van Agt (2009), ‘Niet iedereen kan stenen gooien’ van Arjan El Fassed (2008) en ‘Welkom in het paradijs’ van Tineke Bennema (2014). Met name de eerste twee boeken vond ik bere-interessant, ondanks dat ze enigszins gedateerd zijn. Van Agt schrijft vanuit zijn kennis over politiek en internationale rechten (VN). Hij beschrijft de rol die -met name- de Verenigde Staten spelen door Israël onvoorwaardelijk te steunen in politiek, militair en financieel opzicht. El Fassad schrijft over zijn eigen ervaringen en die van zijn familie, woonachtig in Palestina. Beide auteurs nemen de geschiedenis van Palestina mee in hun verhaallijn.

Door alles wat ik gelezen heb ben ik nieuwsgierig naar wat ik aantref in Palestina. De economie van de bezette Palestijnse gebieden verkeert in een belabberde staat. Dat komt mede doordat verkeer en vervoer daar ware belemmeringen ondervinden. Van de Westoever -van een Palestijnse staat zou die het naar omvang belangrijkste bestanddeel worden – is al bij al nog nauwelijks meer dan 60% voor Palestijnen toegankelijk. En dat is geen aaneengesloten gebied meer: het is verbrokkeld doordat het wordt doorsneden door Israëlische wegen en andere infrastructurele projecten van de bezettende macht.

Daar waar bekende Nederlanders zoals Anja Meulenbelt openlijk uitkomen voor hun opvattingen en mening, merk ik bij mezelf dat ik voorzichtig ben. Alleen al vertellen dat ik een reis naar Palestina ga maken voelt spannend. Arjan El Fassed beschrijft in zijn boek ‘Niet iedereen kan stenen gooien‘ dat zijn vader vroeger altijd zei dat hij uit Jordanië kwam. Zo hoefde hij zich niet te verdedigen. De naam van zijn Land, Palestina, was een politieke mening, een stelling, volgens sommigen zelfs de ontkenning van de ander.

Het raakt de angst om als antisemiet beschuldigd te worden als je ook voor de Palestijnen op wil komen. Volgens Dries van Agt is dat ook een van de redenen waarom de pro-Israëlische houding en bijna kritiekloze aanhankelijkheid aan Israël hier in Nederland nog aanwezig is. Naast natuurlijk het Holocaust besef (2e) en de bijbelse fundering van het beloofde land voor het Joodse volk (3e). In ‘het zijn net mensen‘ voegt Joris Luyendijk hier de uiterst professionele, vernuftige en doeltreffende Israëlische propaganda (4e) evenals de profilering van Israël als westers land (5e) aan toe. Meedoen aan (en winnen van) het Eurovisie Songfestival is hier een voorbeeld van. Maar ook hierover hebben (Israëlische) mensen een genuanceerdere mening: “Netta Barzilai’s overwinning is onopzettelijk een overwinning op de bezetting van het Palestijnse volk” schrijft +972 hierover.

Mogelijk helpt deze blog een aantal andere geïnteresseerden om meer te weten en te begrijpen van het conflict. Ik deel dan ook met liefde mijn aantekeningen -let op: 16 pagina’s- die ik bij het lezen van ‘Een schreeuw om recht’ van Dries van Agt en ‘Niet iedereen kan stenen gooien’ van Arjan El Fassed maakte. Hopelijk bieden deze (chronologische) aantekeningen houvast als je je wat meer wil verdiepen in deze gecompliceerde geschiedenis.

Noot (januari 2019):

• Ik ben inmiddels op reis door de Westelijke Jordaanoever geweest: lees hier deel 1 en deel 2.
• Ga HIER naar mijn (aangevulde) aantekeningen.
• Lees HIER alle blogs die ik schreef over Palestina.
• Ga naar mijn (Engelstalige) website: https://palestinablog.com