Het eerste boek wat ik heb gelezen in 2018 (onderdeel van mijn 40 boeken challenge) is “Nee, is niet genoeg” van Naomi Klein. Ik las in augustus 2017 al een prikkelende voorpublicatie van het boek bij de Correspondent.

Het boek gaat in op de shocktactiek die al meer dan veertig jaar stilzwijgend deel uitmaakt van het neoliberalisme dat aan de wereld wordt opgelegd. Deze strategie volgt een duidelijk patroon: wacht op een crisis (of stuur daar actief op aan zoals in Chili, Rusland -en Korea-), zeg dan dat hier sprake is van een ‘uitzonderlijke politieke situatie’, zet het democratische besluitvormingsproces geheel of gedeeltelijk op een zijspoor en ram er de verlanglijst van het bedrijfsleven er zo snel mogelijk doorheen. Zoals in New Orléans gebeurde, nadat daar de orkaan Katrina had toegeslagen.

Trump is de culminatie, de logische eindfase van veel gevaarlijke verhalen die onze cultuur al lang opdist. Dat hebzucht goed is, dat de markt alles beheerst. Dat alles in het leven om geld draait. Dat blanke mensen beter zijn dan de rest. Dat de natuur er is om geplunderd te worden. Dat kwetsbare groepen hun lot aan zichzelf te wijten hebben en dat de 2% hyperrijken hun gouden torens verdienen. Dat alles wat een gemeenschap gezamenlijk bezit geen waarde heeft en geen bescherming verdient. Dat we omringd zijn door gevaren en ons alleen om de eigen groep moeten bekommeren. Dat er voor dit alles geen alternatief is.

Naomi Klein beschrijft wat we kunnen doen tegen het roofkapitalisme dat Trump belichaamt. Met als een van de voorbeelden het inspirerend verzet van progressieve krachten in het indiaanse reservaat Standing Rock in Noord-Amerika. Uiteindelijk is het in Standing Rock niet – nog niet – gelukt om de pijpleiding tegen te houden. Trump heeft de eerdere beslissing van Obama meteen ongedaan gemaakt en heeft toestemming gegeven om onder bewaking van kordons gemilitariseerde politie de pijpleiding onder Lake Oahe door te rammen. Maar toch heeft Trumps optreden niet de diepgaande kennis uitgewist die in al die maanden op die plek is opgedaan. En evenmin is een vorm van verzet uitgewist die enerzijds nee zei tegen een dreigend gevaar en anderzijds onvermoeibaar is blijven bouwen aan ja – de wereld die we willen en nodig hebben.

Ze beschrijft in heldere voorbeelden hoe gemeenschappen in crises kunnen evolueren en volwassen worden. Hoe de shocktactiek op een spectaculaire mislukking uitloopt als er levendige herinneringen zijn aan vorige keren dat angsten en trauma werden misbruikt om de democratie te ondermijnen. Dankzij die herinneringen komen de klappen minder hard aan, en beschikken mensen over gemeenschappelijke referentiepunten. Daardoor kunnen ze benoemen wat er gebeurt en kunnen ze terugvechten.

Steeds meer mensen trekken dezelfde conclusie: het is hoog tijd ons te verenigen rond een gemeenschappelijk programma en rechtstreeks de strijd aan te binden met het politieke gif dat zich door onze landen verbreidt. NEE is niet genoeg, het wordt tijd om een paar keer hartgrondig JA te zeggen. Ja tegen de eigenschappen die we als mens het meest waarderen zoals edelmoedigheid, gastvrijheid, warmte en wijsheid. Ja tegen het opwekken van energie door bedrijven die in handen zijn van het publiek, van gemeenschappen of coöperaties. Als de energiesystemen democratisch bezit zijn van onszelf, kunnen we de winst gebruiken voor maatschappelijke dienstverlening die hard nodig is.

Het boek “Nee is niet genoeg”  is een pleidooi om niet te vallen voor de vermoeide, achterhaalde shocktactiek, maar om eendrachtig een evolutionaire sprong te wagen.

Lees hier de SAMENVATTING die ik maakte.